Fundacja Kronenberga przy Citi Handlowy od 8 lat przygląda się wiedzy i postawom Polaków wobec finansów. Długoletnie obserwacje pozwalają wyodrębnić pewne prawidłowości i zachodzące zmiany. Jak pokazują badania tematyka finansów jest obecna w gospodarstwach domowych dwóch trzecich respondentów. Co równie ważne, systematycznie rośnie liczba osób oszczędzających od 2008 roku wzrosła ona z 41% do 59%. W ramach tej grupy wzrosła liczba tych, którzy oszczędzają wzorcowo, czyli co miesiąc odkładają pewną kwotę pieniędzy z 7% do 16%. Przy tym zmniejsza się dystans między poziomem deklaracji (że oszczędzanie ma sens uważa 67%) a praktyką (rzeczywiście oszczędza 59% badanych). Biorąc pod uwagę, że w ciągu ostatnich 5 lat aż o jedną trzecią spadła liczba osób deklarujących brak jakichkolwiek nadwyżek finansowych, zyskujemy obraz społeczeństwa o polepszającej się sytuacji materialnej. Przy tych tendencjach warto pamiętać, że pewne kwestie pozostają niezmienne – grono Polaków, którzy widzą sens w oszczędzaniu od lat utrzymuje się na poziomie dwóch trzecich badanych. Wzrasta grupa osób, które sięgają po profesjonalne źródła wiedzy – 17% w 2008 roku, a 37% w 2015 społeczeństwa szuka informacji w instytucjach finansowych.
Starcza nam na więcej i lepiej tym zarządzamy
Coraz mniej Polaków żyje od “pierwszego do pierwszego”. W 2013 roku wszystkie swoje dochody wydawała ponad połowa z nas (62%), podczas gdy obecnie zdecydowanie mniej (43%). “To może być konsekwencja wzrostu realnych dochodów gospodarstw domowych (po uwzględnieniu inflacji), które według danych GUS w ciągu ostatnich pięciu lat wzrosły o ponad 10%. Oznacza to, że dysponujemy większymi kwotami nie tylko na nasze codzienne potrzeby, ale także możemy zacząć odkładać swoje nadwyżki finansowe” – zauważa Tomasz Daniun, dyrektor ds. Segmentów w Citi Handlowy. Ta zmiana przekłada się to też na planowanie. 8 lat temu do braku planowania wydatków przyznawał się co trzeci z nas, obecnie jedynie co piąty.
Rośnie także ubankowienie naszego społeczeństwa. Z danych NBP wynika, że w ciągu ostatnich trzech lat podwoiła się liczba transakcji kartami debetowymi. W ślad za tym idą deklaracje ankietowanych w badaniu ?Postawy Polaków wobec finansów?: z 31% do 42% wzrósł odsetek preferujących płatności kartą, a jednocześnie z 52% do 41% spadła liczba wskazań na rzecz gotówki.
Do oszczędzania mamy zapał, ale słomiany
O tym, że warto oszczędzać zdecydowana większość Polaków nie ma wątpliwości. Od 8 lat odsetek osób tak twierdzących oscyluje w okolicach 2/3. “Niewielkie wzrosty i spadki mogły być spowodowane zmianą sytuacji gospodarczej w Polsce, Europie czy na świecie. Wówczas wraz ze wzrostem obaw Polaków o własne finanse, wprawdzie rosły deklaracje dotyczące tego, że warto oszczędzać, ale nie zmieniały się zwyczaje” – dodaje Tomasz Daniun. Odsetek osób dostrzegających potrzebę oszczędzania jest wciąż wyższy (67%) niż liczba osób faktycznie odkładających swoje nadwyżki (59%).
Podstawą oszczędzania jest systematyczność, a to wciąż jest naszą pietą achillesową. Regularnie odkłada jedynie 16% Polaków i choć jest to ponad dwukrotny wzrost w ciągu 8 lat (2008 r.- 7%), to wciąż biorąc pod uwagę sumę naszych oszczędności jesteśmy daleko za państwami Unii Europejskiej.
Na plus trzeba jednak zaliczyć, że oszczędzamy nie tylko częściej, ale i bardziej świadomie. O ile w 2013 roku jedynie 18% odkładało środki z myślą o przyszłości swoich najbliższych, a 31% jako cel wyznaczało sobie wakacje bądź drobne przyjemności – to obecnie te proporcje uległy odwróceniu. Bezpieczeństwo wybiera 28%, a potrzeby konsumpcyjne wskazuje 18% badanych.
Autorytety w inwestowaniu – Polacy coraz bardziej polegają na profesjonalistach
Szeroka paleta bankowych ofert coraz częściej skłania nas do czerpania wiedzy na temat finansów u źródła. W ciągu 8 lat prawie pięciokrotnie spadł odsetek osób kierujących się w swoich decyzjach finansowych tylko intuicją (z 49% do 10%), wzrósł natomiast tych korzystających z doradztwa lub materiałów instytucji finansowych (z 17% do 37%).
Choć chętnie korzystamy z profesjonalnych porad, to niestety wciąż został w nas pewien resentyment wobec inwestowania. Od lat odsetek inwestujących pozostaje bez zmian – zaledwie co 11 badana osoba deklaruje lokowanie pieniędzy w celu osiągnięcia zysku w przyszłości.
O Badaniu
Badanie “Postawy Polaków wobec finansów” zrealizowane przez Fundację Kronenberga przy Citi Handlowy przeprowadzane są na reprezentatywnej próbie Polaków w wieku powyżej 15 lat. Wykorzystywana jest do tego technika CAPI (Computer Assisted Personal Interview).
Działająca od 1996 roku Fundacja Kronenberga przy Citi Handlowy wspiera w imieniu Banku prace na rzecz dobra publicznego w obszarach tematycznych takich jak: edukacja, rozwój lokalny i ochrona dziedzictwa kulturowego. Realizowane przez nią działania obejmują m.in. program edukacji finansowej dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych Moje Finanse, organizowany wspólnie z NBP i Fundacją Młodzieżowej Przedsiębiorczości; Wolontariat Pracowniczy (program zaangażowania pracowników Citi Handlowy w wybrane przedsięwzięcia społeczne), konkursy: Mikroprzedsiębiorca Roku i o Nagrodę Banku Handlowego w Warszawie SA za szczególny wkład w rozwój nauki w sferze ekonomii i finansów oraz Nagrodę im. prof. Aleksandra Gieysztora za osiągnięcia w dziedzinie ochrony polskiego dziedzictwa kulturowego.
